हिन्दी English ಕನ್ನಡ తెలుగు বাংলা ગુજરાતી ਪੰਜਾਬੀ தமிழ் অসমীয়া മലയാളം मनी9 Trends9
AQI
Sign In

By signing in or creating an account, you agree with Associated Broadcasting Company's Terms & Conditions and Privacy Policy.

Subscribe Whatsapp Channel
LATEST NEWS आयपीएल महाराष्ट्र मुंबई पुणे क्रीडा सिनेमा वेब स्टोरीज राष्ट्रीय राजकारण क्राईम Videos फोटो गॅलरी आंतरराष्ट्रीय राशीभविष्य बिझनेस हेल्थ लाईफस्टाईल अध्यात्म बजेट 2025 Topics

PHOTO | कोळशापासून वीज कशी निर्माण होते? औष्णिक ऊर्जा प्रकल्प कसा कार्य करतो? जाणून घ्या याबाबत सर्वकाही

देशातील विजेच्या मागणीपैकी सुमारे 70 टक्के उत्पादन कोळशावर अवलंबून आहे. देशातील 75 टक्के कोळशाच्या वापरासाठी विजेचे उत्पादन होते.

| Updated on: Oct 17, 2021 | 5:31 PM
Coal Crisis

Coal Crisis

1 / 5
देशातील विजेच्या मागणीपैकी सुमारे 70 टक्के उत्पादन कोळशावर अवलंबून आहे. देशातील अनेक उद्योगांमध्ये कोळसा वापरला जातो, परंतु 75 टक्के कोळसा वीज निर्मितीवर खर्च होतो. म्हणजेच देशातील कोळशाचे साठे आणि परदेशातून आयात होणारा कोळसा थर्मल पॉवर प्लांटमध्ये जातो. एनटीपीसीसह देशात 135 औष्णिक ऊर्जा प्रकल्प आहेत, जेथे वीजनिर्मिती केली जाते.

देशातील विजेच्या मागणीपैकी सुमारे 70 टक्के उत्पादन कोळशावर अवलंबून आहे. देशातील अनेक उद्योगांमध्ये कोळसा वापरला जातो, परंतु 75 टक्के कोळसा वीज निर्मितीवर खर्च होतो. म्हणजेच देशातील कोळशाचे साठे आणि परदेशातून आयात होणारा कोळसा थर्मल पॉवर प्लांटमध्ये जातो. एनटीपीसीसह देशात 135 औष्णिक ऊर्जा प्रकल्प आहेत, जेथे वीजनिर्मिती केली जाते.

2 / 5
विजेच्या उत्पादनासाठी आगाऊ 40 दिवसासाठी कोळसा साठवला जातो. तुम्ही आजकाल बातम्यांमध्ये वाचत असाल की एका पॉवर प्लांटमध्ये 7 दिवसांचा कोळसा शिल्लक आहे, काही पॉवर प्लांटमध्ये 5 दिवसांचा कोळसा आणि काही 3 दिवसांचा कोळसा साठा शिल्लक आहे. कोळशाच्या संकटामुळे हे औष्णिक वीज प्रकल्प बंद पडू शकतात आणि अशा स्थितीत वीज संकट येऊ शकते. आता प्रश्न असा आहे की, कोळशापासून वीज कशी बनवली जाते?

विजेच्या उत्पादनासाठी आगाऊ 40 दिवसासाठी कोळसा साठवला जातो. तुम्ही आजकाल बातम्यांमध्ये वाचत असाल की एका पॉवर प्लांटमध्ये 7 दिवसांचा कोळसा शिल्लक आहे, काही पॉवर प्लांटमध्ये 5 दिवसांचा कोळसा आणि काही 3 दिवसांचा कोळसा साठा शिल्लक आहे. कोळशाच्या संकटामुळे हे औष्णिक वीज प्रकल्प बंद पडू शकतात आणि अशा स्थितीत वीज संकट येऊ शकते. आता प्रश्न असा आहे की, कोळशापासून वीज कशी बनवली जाते?

3 / 5
थर्मल पॉवर प्लांटमध्ये कोळशापासून वीजनिर्मिती करण्यामागेही टर्बाइनसारखेच विज्ञान आहे. प्रथम, कोळशाचे छोटे तुकडे केले जातात आणि नंतर ते पावडरसारखे बारीक केले जातात. आता ही पावडर भट्टीत जाळली आहे. त्याच्यावर बॉयलर असते, जेथे पाणी भरलेले असते. हे पाणी गरम होते आणि वाफ बनून खूप जाड पाईपमधून टर्बाइनकडे जाते.

थर्मल पॉवर प्लांटमध्ये कोळशापासून वीजनिर्मिती करण्यामागेही टर्बाइनसारखेच विज्ञान आहे. प्रथम, कोळशाचे छोटे तुकडे केले जातात आणि नंतर ते पावडरसारखे बारीक केले जातात. आता ही पावडर भट्टीत जाळली आहे. त्याच्यावर बॉयलर असते, जेथे पाणी भरलेले असते. हे पाणी गरम होते आणि वाफ बनून खूप जाड पाईपमधून टर्बाइनकडे जाते.

4 / 5
वाफेच्या ऊर्जेने टर्बाइन फिरते. टर्बाइन म्हणजे मोठे चाक, ज्यामध्ये ब्लेड जोडलेले असतात. वाफेच्या गतीमुळे ते जोरदार फिरू लागते आणि फिरत राहते. टर्बाइन जितक्या वेगाने फिरते, तितक्या वेगाने वीज निर्माण होते. या कारणास्तव, बॉयलरमध्ये पाणी गरम करून उच्च दाबाची वाफ तयार केली जाते. बारीक कोळसा जाळूनच हे शक्य आहे.

वाफेच्या ऊर्जेने टर्बाइन फिरते. टर्बाइन म्हणजे मोठे चाक, ज्यामध्ये ब्लेड जोडलेले असतात. वाफेच्या गतीमुळे ते जोरदार फिरू लागते आणि फिरत राहते. टर्बाइन जितक्या वेगाने फिरते, तितक्या वेगाने वीज निर्माण होते. या कारणास्तव, बॉयलरमध्ये पाणी गरम करून उच्च दाबाची वाफ तयार केली जाते. बारीक कोळसा जाळूनच हे शक्य आहे.

5 / 5
Follow us
Visual Stories View more
सिंधू नदीचा उगम कुठून? इतक्या लांबचा करते प्रवास
सिंधू नदीचा उगम कुठून? इतक्या लांबचा करते प्रवास
घरात पाण्याची टाकी कोणत्या दिशेला हवी?
घरात पाण्याची टाकी कोणत्या दिशेला हवी?
नदीत पैसे फेकल्याने खरोखरच इच्छा पूर्ण होतात?; प्रेमानंद महाराजांनी सांगितलं अखेर सत्य
नदीत पैसे फेकल्याने खरोखरच इच्छा पूर्ण होतात?; प्रेमानंद महाराजांनी सांगितलं अखेर सत्य
‘बुर्ज खलिफा’चा मालक कोण? दुबईमधील सुल्तान नाही तर हा आहे मालक
‘बुर्ज खलिफा’चा मालक कोण? दुबईमधील सुल्तान नाही तर हा आहे मालक
रक्ताची कमतरता झाल्यावर शरीरात काय लक्षणे दिसतात?
रक्ताची कमतरता झाल्यावर शरीरात काय लक्षणे दिसतात?
कोणत्या देशात शिक्षण आहे सर्वात स्वस्त, मुलं होतात कमी पैशात स्कॉलर
कोणत्या देशात शिक्षण आहे सर्वात स्वस्त, मुलं होतात कमी पैशात स्कॉलर
व्हिडीओ View more
बुध-सूर्य संक्रमण होणार; येणारे १६ दिवस संकटांनी भरलेले असतील!
बुध-सूर्य संक्रमण होणार; येणारे १६ दिवस संकटांनी भरलेले असतील!.
पाकने भारतासाठी एकच निर्णय घेतला अन् स्वतःच्या पायावर मारली कुऱ्हाड
पाकने भारतासाठी एकच निर्णय घेतला अन् स्वतःच्या पायावर मारली कुऱ्हाड.
पहलगाम हल्ल्यात लष्कर-ए-तैयबाच्या टॉप कमांडरचा हात, NIA कडून माहिती
पहलगाम हल्ल्यात लष्कर-ए-तैयबाच्या टॉप कमांडरचा हात, NIA कडून माहिती.
विवेक फणसाळकर सेवानिवृत्त, मुंबईच्या पोलीस आयुक्तपदी आता देवेन भारती!
विवेक फणसाळकर सेवानिवृत्त, मुंबईच्या पोलीस आयुक्तपदी आता देवेन भारती!.
मोदी सरकार भारतात जातनिहाय जनगणना करणार, केंद्राचा मोठा निर्णय काय?
मोदी सरकार भारतात जातनिहाय जनगणना करणार, केंद्राचा मोठा निर्णय काय?.
नागरिकांची पाकिस्तानात परतण्याची इच्छा नाही
नागरिकांची पाकिस्तानात परतण्याची इच्छा नाही.
वक्फ बोर्ड कार्यालयाच्या कामाला इम्तियाज जलील यांचा विरोध
वक्फ बोर्ड कार्यालयाच्या कामाला इम्तियाज जलील यांचा विरोध.
आजही धास्ती, रायफलधारी लोक डोळ्यासमोर..जगदाळे कुटुंबीयांची मागणी काय?
आजही धास्ती, रायफलधारी लोक डोळ्यासमोर..जगदाळे कुटुंबीयांची मागणी काय?.
देवेन भारती मुंबईचे नवे पोलिस आयुक्त
देवेन भारती मुंबईचे नवे पोलिस आयुक्त.
पाकचं सोंग पडलं उघडं, जगासमोर पुन्हा तोंडघशी, मदतीचे हात पसरताना....
पाकचं सोंग पडलं उघडं, जगासमोर पुन्हा तोंडघशी, मदतीचे हात पसरताना.....