Dev Uthani Ekadashi 2021 | लग्न-विवाहासारखी सर्व शुभ कार्ये रविवारपासून सुरू, वाचा एकादशीचे महत्त्व
आषाढ शुक्ल पक्षातील एकादशी तिथीला ब्रह्मा, इंद्र, रुद्र, अग्नी, वरुण, कुबेर, सूर्य इत्यादींनी पूजलेले भगवान विष्णू चार महिने क्षीरसागरात निद्रा घेतात. त्यानंतर सनातन धर्माचे अनुयायी या चार महिन्यांत विवाह, नवीन इमारती बांधणे इत्यादी शुभ कार्ये करत नाहीत.
मुंबई : आषाढ शुक्ल पक्षातील एकादशी तिथीला ब्रह्मा, इंद्र, रुद्र, अग्नी, वरुण, कुबेर, सूर्य इत्यादींनी पूजलेले भगवान विष्णू चार महिने क्षीरसागरात निद्रा घेतात. त्यानंतर सनातन धर्माचे अनुयायी या चार महिन्यांत विवाह, नवीन इमारती बांधणे इत्यादी शुभ कार्ये करत नाहीत. कार्तिक शुक्ल पक्षातील एकादशी तिथीला भगवान विष्णूचा चार महिन्यांचा निद्रेचा कालावधी संपतो, त्यानंतर ते उठतात आणि या एकादशीला देव उथवनी किंवा देव प्रबोधिनी एकादशी म्हणतात.
यावेळी देव उठावणी एकादशी 14 नोव्हेंबर रविवारी आहे. या दिवसापासून सर्व प्रकारचे शुभ कार्य सुरू होतात. प्रबोधिनी एकादशीबद्दल असे म्हटले जाते की तिथीचे व्रत केल्याने हजार अश्वमेध आणि शंभर राजसूय यज्ञाचे फळ मिळते. पितृदोषाने त्रस्त असलेल्या लोकांनी त्यांच्या पूर्वजांसाठी हे व्रत अवश्य पाळावे कारण ते त्यांच्या पूर्वजांना नरकाच्या दु:खापासून मुक्त करतात.
देव प्रबोधिनी एकादशी व्रताची पौराणिक कथा एका राजाच्या देशात सर्वजण एकादशीचा उपवास करून त्यापासून देवाला खूष करत असत. एके दिवशी भगवान विष्णू एका सुंदर स्त्रीच्या रूपात राजाची परीक्षा घेण्यासाठी आले. त्यावेळी राजा तेथून जात होता. महिलेचे सौंदर्य पाहून त्याने तिच्याशी लग्न करण्याची इच्छा व्यक्त केली. महिलेने राजाशी लग्न करण्याची अट घातली. ती म्हणाली, ‘तुम्ही मला राज्याचे सर्व अधिकार द्याल या अटीवर मी लग्न करेन. मी जे काही अन्न शिजवतो ते खाईन.
राजाने स्त्रीशी लग्न करण्याची तिची अट मान्य केली. स्त्रीशी लग्न केल्यावर, एकादशीची तारीख आली की, राणीने धान्य बाजारात विकण्याचा आदेश दिला आणि घरात मांसाहारी पदार्थ बनवले. राजा म्हणाला, ‘मी फक्त एकादशीलाच फळं खातो.’ राणीने राजाला त्या स्थितीची आठवण करून दिली आणि सांगितले की जर तुम्ही माझ्याकडून तयार केलेले अन्न खाल्ले नाही तर मी मोठ्या राजपुत्राचे शीर कापून टाकेन.’
राजाला द्विधा अवस्थेत पाहून मोठी राणी म्हणाली, ‘पुत्र अजून सापडेल, पण धर्म सापडणार नाही.’ यावर राजपुत्राला जेव्हा हे कळले तेव्हा त्याने आपल्या वडिलांच्या धर्माचे रक्षण करण्यासाठी त्याचा शिरच्छेद करण्याचे मान्य केले आणि त्याच वेळी भगवान विष्णू आपल्या प्रत्यक्ष रूपात आले. तो म्हणाला, ‘हे राजन! तुम्ही परीक्षेत यशस्वी झालात. वर मागा. राजा म्हणाला, ‘तुम्ही दिलेले सर्व काही माझ्याकडे आहे. मला वाचवा.’ यावर भगवान विष्णूंनी राजाला देवलोकात नेले.
देव उठाणी एकादशी, देव प्रबोधिनी एकादशी देव उथनी एकादशीला देव प्रबोधनी एकादशी असेही म्हणतात. मान्यतेनुसार ही एकादशी पापमुक्तही मानली जाते. सर्व एकादशी पापमुक्त मानल्या गेल्या असल्या तरी तिचे महत्त्व अधिक आहे. या दिवसाच्या चार महिने आधी देवशयनी एकादशी साजरी केली जाते. असे मानले जाते की भगवान विष्णूसह सर्व देवता क्षीरसागरात जाऊन झोपतात. त्यामुळे या दिवशी कोणतेही शुभ कार्य केले जात नाही. मात्र, या काळात पूजा आणि दानधर्माची कामे केली जातात.
प्रमुख दिवस एकादशी तारीख सुरू करा: रविवार, 14 नोव्हेंबर संध्याकाळी 5:48 वाजता पासवर्ड: सोमवार, 15 नोव्हेंबरच्या दरम्यान, 8:51 वाजता 6:41 वाजता एकादशीची समाप्ती तारीख: मंगळवार, 16 नोव्हेंबरपर्यंत रात्री 8:01 वाजता द्वादशी समाप्ती वेळ पार करून : मंगळवार, 16 नोव्हेंबर सकाळी 08:01 पर्यंत
(टीप – या लेखात देण्यात आलेली माहिती, सूचना आणि मान्यता ही उपलब्ध सामान्य माहितीवर आधारित आहे. कुठलाही उपाय करण्यापूर्वी ज्योतिष विषयातील जाणकारांशी संपर्क करा…)
इतर बातम्या :
कोणतीच कामं वेळेत होत नाहीत? शनिवारी 5 कामे करुन बघा चुटकीसरशी होतील सर्व कामं